Ik bespreek hier een lang artikel "The death of modern foreign languages" uit prospectmagazin.co.uk (26 oktober 2016). Het artikel gaat in op een aantal besluiten van de afgelopen jaren, die het Engelse vreemde talenonderwijs beïnvloed hebben:
In 2004 besloot de regering dat het leren van een moderne vreemde taal tot 16 jaar niet verplicht werd. Met als gevolg dat het percentage van GCSE kandidaten met een vreemde taal daalde van 73 procent (2003) naar 48 procent. Engeland staat nu, niet geheel verrassend, op de laatste plaats wat betreft taalcompetenties van jongeren, zo blijkt uit een onderzoek in 14 landen. Ook het aantal A-level studenten met een vreemde taal is flink gedaald. Voor Frans met 19% en Duits met 15%.
In 2012 zorgde een nieuw 'prestatie meetmodel' voor middelbare scholen weer voor een lichte opleving en in 2015 zou per school 90% van de leerlingen aan het EBacc (English Baccalaureate, waarbij moderne vreemde talen een belangrijke rol kunnen spelen) moeten deelnemen, waardoor het leren van minimaal 1 vreemde taal feitelijk de norm zou worden. Goed nieuws dus. De praktijk blijkt echter weerbarstig. De meeste scholen zijn helemaal niet voldoende uitgerust om die norm te halen. Daarvoor is er alleen al een tekort van 4000 taaldocenten. Dit probleem zal waarschijnlijk nog verder toenemen, aangezien steeds minder studenten moderne vreemde talen studeren. Daarvoor noemt de auteur een drietal redenen:
- Moderne vreemde talen worden als moeilijk ervaren. Het is dus moeilijker om goede cijfers te halen.
- Deze cijfers zijn ook nog eens onvoorspelbaar en arbitrair. Zo denken veel taaldocenten dat het GCSE voor een taal geen goede voorspelling of graadmeter is voor de competentie van een leerling.
- Veel leerlingen denken dat een moderne vreemde taal geen betere kansen op de arbeidsmarkt biedt.
In 2014 werd besloten dat vreemde-talenonderwijs verplicht wordt op basisscholen. Een enorme stap in de goede richting, ware het niet dat dit niet leidt tot meer leerlingen die een taal op GCSE niveau kiezen. Dat blijkt uit het feit dat de meeste basisscholen sowieso al vreemde talenonderwijs aanboden en het aantal leerlingen met een taal als GCSE toch gedaald is. Het feit dat slechts een kwart van de middelbare scholen kan garanderen dat leerlingen de taal die ze op de basisschool hebben geleerd ook in het middelbaar onderwijs kunnen leren, helpt niet echt.
Het Brexit besluit zal de zaak ook geen goed doen omdat men zich daarmee van de rest van Europa afkeert. De Brexit zou bijvoorbeeld het einde van het Erasmus+ Programma voor Engelse studenten kunnen betekenen. Hiermee kan men een jaar in het buitenland studeren. En dat terwijl de Brexit de beheersing van andere talen dan het Engels wel eens des te belangrijker zou kunnen maken, nu Groot-Brittannië bilaterale afspraken moet gaan onderhandelen om handelsverdragen te sluiten.
Toch is de auteur aan het einde van het artikel voorzichtig optimistisch vanwege het verplichte talenonderwijs op basisscholen en vanwege het feit dat een GCSE met een vreemde taal de norm zal worden. Hij hoopt dat dit ook zal leiden tot meer studenten voor de moderne vreemde talen.